ΕΚΤΩΡ ΚΑΠΠΑΤΟΣ ΚΟΥΤΡΟΥΜΠΑΣ
Διαιτολόγος Διατροφολόγος BSc , MSc
Η πλειοψηφία των επιστημόνων υγείας συμφωνούν πως το ενέσιμο φάρμακο Ozempic και όλη η κατηγορία των ανάλογων GLP-1 πρέπει να χορηγούνται από τον κατάλληλο γιατρό ακολουθώντας τα επιστημονικά κριτήρια για τη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 στις περιπτώσεις που δεν ελέγχεται καλά. Ωστόσο έχει παρατηρηθεί ότι συμβάλει και στην απώλεια βάρους με συνέπεια να υπάρχει μεγάλη ζήτηση σε βαθμό πιθανά καταχρηστικό από διάφορα άτομα τα οποία επιθυμούν να χάσουν βάρος με εύκολο τρόπο. Ωστόσο είναι σαφές ότι το OZEMPIC προορίζεται για συγκεκριμένες ιατρικές περιπτώσεις και όχι επειδή κάποιος θέλει να χάσει κάποια κιλά για να βγει στην παραλία. Η δημοφιλία του συγκεκριμένου σκευάσματος ξεκίνησε από το εξωτερικό και έγινε γνωστό ως οι ενέσεις του Χόλυγουντ που έκαναν χρήση διάφοροι αστέρες για γρήγορο αδυνάτισμα . Ουδείς αμφισβητεί τη βραχυπρόθεσμη μείωση του βάρους και τον καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο στους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη. Η κύρια δράση που οδηγεί στη μείωση του βάρους είναι η μείωση της όρεξης.
Τον τελευταίο καιρό υπάρχουν πολλά δημοσιεύματα τα οποία προβάλλουν το ozempic ως την μαγική λύση που κατά κάποιο τρόπο μπορεί να αντικαταστήσει έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Η αλήθεια όμως είναι ότι κανένα φάρμακο δεν μπορεί να υποκαταστήσει την αξία και τον ρόλο μιας υγιεινής διατροφής στα πρότυπα της μεσογειακής. Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή εστιάζει στην κατανάλωση έξτρα παρθένου ελαιόλαδου, φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως, ξηρών καρπών, οσπρίων, ψαριών, κοτόπουλού, παραδοσιακών γαλακτοκομικών και στον μετριασμό των γλυκών και του κόκκινου κρέατος. Ο ρόλος της μεσογειακής διατροφής είναι ξεκάθαρος όσον αφορά την πρόληψη και τη θεραπεία των πιο συχνών χρόνιων νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά, ο διαβήτης, διάφορες μορφές καρκίνου, η έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών και το μεταβολικό σύνδρομο.
Η σωστή και υγιεινή διατροφή, όπως και η υιοθέτηση σωστών συμπεριφορών τρόπου ζωής (άσκηση, ύπνος, διαχείριση του στρες) είναι και θα παραμείνει αναντικατάστατο μέρος της πρόληψης και της θεραπείας όλων των χρόνιων νοσημάτων. Η λύση για την επιδημία της παχυσαρκίας των ενηλίκων και των παιδιών πρέπει να μετατοπιστεί στην πρόληψη, δηλαδή σε τρόπους που θα αποτρέψουν την αύξηση του σωματικού λίπους και όχι σε πιθανές μαγικές λύσεις για την περίπτωση που ήδη έχει αναπτυχθεί. Η έξαρση της παχυσαρκίας οφείλεται σε διατροφικούς, κοινωνικούς και ψυχολογικούς παράγοντες.
Κάποια μεγάλα ερωτηματικά που γεννιούνται από την χορήγηση του ενέσιμου φαρμάκου αυτού:
- Η γρήγορη απώλεια βάρους, ειδικά σε ανθρώπους που δεν έχουν υψηλότερη πρόσληψη πρωτεΐνης και δεν κάνουν ασκήσεις αντιστάσεων, μεταφράζεται σε μεγαλύτερη μείωση της μυϊκής μάζας και σε κάποιες περιπτώσεις σε δημιουργία υποσιτισμού. Οι άνθρωποι αυτοί, ειδικά αν είναι προχωρημένης ηλικίας, έχουν αυξημένες πιθανότητες για μελλοντική ανάπτυξη σαρκοπενίας.
- Τι θα γίνει μόλις σταματήσει να λαμβάνει κάποιος το φάρμακο αυτό; Δυστυχώς έχει φανεί από τις πρώτες μελέτες ότι οι ασθενείς που το διακόπτουν ξαναπαίρνουν σ’ ένα μεγάλο ποσοστό τα κιλά που έχασαν μέσα σε 1-2 χρόνια και οδηγούνται στο φαινόμενο “yιo-yιo” (yo yo) που οφείλεται σε διάφορους βιολογικούς και ψυχολογικούς παράγοντες . Γνωρίζουμε πως το ίδιο το φαινόμενο yo-yo αυξάνει τον κίνδυνο για αρκετά νοσήματα και επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογική κατάσταση . Αυτό συμβαίνει αν η απώλεια κιλών δεν συνοδευτεί από αλλαγή του τρόπου ζωής όπως υιοθέτηση σωστών διατροφικών συνηθειών, άσκηση και να μην χρησιμοποιείται η τροφή για την κάλυψη του άγχους, της κατάθλιψης ή άλλων προσωπικών δυσκολιών.
- Μια άλλη ανησυχητική δράση αυτού του φαρμάκου είναι η αποστροφή προς το φαγητό με συνέπεια την ανεπαρκή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών. Η ανεπαρκής πρόσληψη θρεπτικών συστατικών μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των διατροφικών ανεπαρκειών, όπως σιδηροπενική αναιμία, χαμηλά επίπεδα φυλλικού οξέος (αύξηση της ομοκυστεΐνης), χαμηλότερα επίπεδα μαγνησίου και άλλες.
- Επίσης, το αίσθημα της αποστροφής προς το φαγητό αλλά και όλη η δημοσιότητα γύρω από την μαγική λύση του ozempic δεν γνωρίζουμε ακόμη πως θα επηρεάσει τα άτομα που έχουν προδιάθεση ή πάσχουν από διατροφικές διαταραχές.
Για αυτούς τους λόγους και πολλούς άλλους ακόμη χρειάζεται να χορηγείται με σύνεση και μεγάλη προσοχή από τους ειδικούς αποκλειστικά στα άτομα που έχουν ανάγκη από αυτό. Ωστόσο όταν χρησιμοποιείται η κατηγορία των φαρμάκων αυτών είναι θεμιτό να υπάρχει σύσταση για ταυτόχρονη παρακολούθηση από διαιτολόγο προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι το άτομο θα λαμβάνει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά από την διατροφή του ούτως ώστε η απώλεια του βάρους να προέρχεται κυρίως από τον λιπώδη ιστό με στόχο να επιτευχθεί σταδιακά με τη κατάλληλη καθοδήγηση τροποποίηση της σχέσης του ατόμου με το φαγητό και υιοθέτηση υγεινών διατροφικών συνηθειών.
Πηγές
- Wilding JPH, Batterham RL, Davies M, et al. Weight regain and cardiometabolic effects after withdrawal of semaglutide: The STEP 1 trial extension. Diabetes Obes Metab. 2022;24(8):1553-1564. doi:10.1111/dom.14725
- Guasch-Ferré M, Willett WC. The Mediterranean diet and health: a comprehensive overview. J Intern Med. 2021;290(3):549-566. doi:10.1111/joim.13333
- Rhee EJ. Weight Cycling and Its Cardiometabolic Impact. J Obes Metab Syndr. 2017;26(4):237-242. doi:10.7570/jomes.2017.26.4.237
