Διατροφικές διαταραχές
Σύμφωνα με τα κριτήρια του DSM V οι διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι η υπερφαγία/αδηφαγική διαταραχή, η νευρική βουλιμία, η νευρική ανορεξία και οι μη προσδιορισμένες διατροφικές διαταραχές (EDNOS).
Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι πολυπαραγοντικές διαταραχές συνδυάζοντας γενετικούς, ψυχολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, και εχουν στο επίκεντρό τους τις συμπεριφορές γύρω από το φαγητό. Ακριβώς λόγω του πολυπαραγοντικού χαρακτήρα τους η καλύτερη θεραπεία βασίζεται σε μια διεπιστημονική ομάδα με ειδικούς ψυχικής υγείας, εξειδικευμένο διαιτολόγο και γιατρό.
Ο εξειδικευμένος διαιτολόγος μέσα από την συμβουλευτική διατροφή βοηθάει στην αξιολόγηση της διατροφικής κατάστασης, την αποκατάσταση των θρεπτικών συστατικών και τη μείωση των συμπεριφορών που σχετίζονται με τις διατροφικές συμπεριφορές.
Ο ρόλος του διαιτολόγου είναι βασικός επειδή συχνά είναι ο πρώτος επαγγελματίας υγείας που έρχεται σε επαφή με τις αρχικές συμπεριφορές και τα συμπτώματα των διαταραχών πρόσληψης τροφής. Η πρόωρη αναγνώριση και διάγνωση των διατροφικών διαταραχών είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες πρόληψης και επιτυχημένης θεραπείας για τις διατροφικές διαταραχές πρόσληψης τροφής.
Σας ακούω με προσοχή, δεν σας κρίνω, σας καθοδηγώ να αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες και υποστηρίζω την προσπάθειά σας.
Ρόλος του Διαιτολόγου
- Η έγκαιρη αναγνώριση των αρχικών συμπεριφορών και των συμπτώματα των διαταραχών πρόσληψης τροφής.
- Η αξιολόγηση της διατροφικής κατάστασης του εξεταζόμενου, μέσα από την διατροφική του πρόσληψη σε θρεπτικά συστατικά, τα ανθρωπομετρικά του χαρακτηριστικά, την σύσταση σώματος και τις διατροφικές του συμπεριφορές
- Η αποκατάσταση των θρεπτικών συστατικών και η ομαλοποίηση των συμπεριφορών γύρω από το φαγητό είναι οι πρωταρχικοί στόχοι της διατροφικής θεραπείας.
Περιπτώσεις που αντιμετωπίζουμε
Στην αδηφαγική διαταραχή το πρωταρχικό ζήτημα που χρήζει βελτίωσης δεν είναι το αυξημένο σωματικό βάρος, αλλά η μείωση της συχνότητας των υπερφαγικών επεισοδίων.
Η δίαιτα και η προσπάθεια για μείωση βάρους ειδικά με στερητικές διατροφές θα οδηγήσει ξεκάθαρα σε έναν φαύλο κύκλο που θα διαιωνίζει και θα χειροτερεύει τα υπερφαγικά επεισόδια και την ψυχική υγεία του θεραπευόμενου.
Η νυχτερινή υπερφαγία εντάσσεται στο πλαίσιο των διατροφικών διαταραχών.
Συνδέεται με τις διαταραχές ύπνου, τη διάθεση, το αυξημένο βάρος και την ακατάστατη διατροφή.
Βασικό κριτήριο είναι η κατανάλωση τουλάχιστον 25% των θερμίδων μετά το βραδινό γεύμα ή να ξυπνάς και να τρως τουλάχιστον δύο φορές ανά εβδομάδα.
Οι ειδικοί που πρέπει να εμπιστευθείτε
Οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν καταρχήν ένα σοβαρό πρόβλημα ψυχικής υγείας. Ωστόσο, επειδή πρόκειται για ένα πρόβλημα πολυπαραγοντικό που επηρεάζει τη ζωή των ασθενών με πολλαπλούς τρόπους, χρειάζεται ολιστική προσέγγιση και μία ομάδα ειδικών που θα αναλάβουν τη φροντίδα και την αποκατάσταση του ασθενούς.
Για την αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών, βασική θεωρείται η παρακολούθηση από ειδικό ψυχικής υγείας (ψυχίατρο ή/και ψυχολόγο) καθώς η βάση τους είναι αντίστοιχης φύσης. Πέρα από τον ειδικό ψυχικής υγείας ωστόσο, απαραίτητη είναι η σύμπραξη διαιτολόγου εξειδικευμένου στο θέμα ενώ ανάλογα με την περίσταση είναι πιθανό να χρειαστεί και η συνδρομή ιατρού ή ιατρικής ομάδας. Ας δούμε όμως τα βασικά σημεία στα οποία μπορεί να αποδειχτεί πολύτιμη η βοήθεια κάθε ειδικού.
Ο ειδικός ψυχικής υγείας
- Εντοπίζει τις βαθύτερες αιτίες του προβλήματος και προσανατολίζεται στην αντίστοιχη αντιμετώπιση. Η διατροφική διαταραχή είναι ουσιαστικά το σύμπτωμα.
- Βοηθάει τον ασθενή να αντικαταστήσει τις αρνητικές σκέψεις και συμπεριφορές με πιο θετικές και τον κατευθύνει προς μια πιο ορθή πορεία.
- Προτείνει στρατηγικές αντιμετώπισης και τεχνικές καταπολέμησης του άγχους που βοηθάνε το άτομο τις δύσκολες στιγμές.
- Βοηθάει το άτομο να βάλει τους σωστούς στόχους σταδιακά και το καθοδηγεί με τρόπο που το βοηθά να τους πετύχει (π.χ. να καταφέρει να ακολουθήσει το πρόγραμμα που προτείνει ο διαιτολόγος έστω και μία μέρα, να καταγράψει τρεις λόγους για τους οποίους είναι υπερήφανο για τον εαυτό του κ.ο.κ.).
- Επεμβαίνει με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή στις περιπτώσεις που χρειάζεται.
- Συμβουλεύει και το περιβάλλον του ατόμου ώστε να του παρέχουν σωστή υποστήριξη αλλά και να βοηθηθούν και οι ίδιοι.
Ο διαιτολόγος
- Κάνει τις κατάλληλες μετρήσεις που βοηθάνε να σχηματιστεί ακριβής εικόνα για την κατάσταση του ατόμου και να γίνουν οι κατάλληλες παρεμβάσεις.
- Παρέχει εμπεριστατωμένες πληροφορίες σχετικά με τη διατροφή και διαλύει τους μύθους και τις λανθασμένες αντιλήψεις γύρω από το φαγητό .
- Εντοπίζει τις ακριβείς ελλείψεις σε πολύτιμα διατροφικά συστατικά και προτείνει τον πλέον κατάλληλο τρόπο για την αναπλήρωσή τους.
- Εντοπίζει τα διατροφικά μοτίβα του ατόμου (π.χ. πότε είναι πιο πιθανό να φάει περισσότερο ή να καταφύγει σε στερητικές δίαιτες) και προτείνει στρατηγικές που μπορούν να το βοηθήσουν να τα «σπάσει».
- Σχεδιάζει ένα διαιτολόγιο προσαρμοσμένο όχι μόνο στις διατροφικές ανάγκες του ασθενούς αλλά και στον τρόπο ζωής του, εξηγώντας του το σκεπτικό πίσω από κάθε τι που προτείνει, κάνοντάς το έτσι πιο εύκολο για τον ασθενή να το ακολουθήσει.
- Εκπαιδεύει τον ασθενή σχετικά με τις εξατομικευμένες ανάγκες του και τον βοηθά να καταλάβει τα σημάδια της πείνας και του κορεσμού.
Ο γιατρός
Καθώς οι διατροφικές διαταραχές ανάλογα με την εξέλιξή τους μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα υγείας (αναιμία, διακοπή της εμμήνου ρύσης, πίεση, διαβήτη, οδοντικά θέματα, οστεοπόρωση, προβλήματα στο πεπτικό σύστημα κ.λπ.) η συνδρομή ενός ή και παραπάνω ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων (καρδιολόγος, οδοντίατρος, παθολόγος, γαστρεντερολόγος κ.λπ.) μπορεί να καταστεί απαραίτητη. Αυτοί είναι οι πλέον αρμόδιοι να κρίνουν αν η ζωή του ασθενούς βρίσκεται σε κίνδυνο και να αποφασίσουν για τις κατάλληλες παρεμβάσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις, η νοσηλεία είναι αναπόφευκτη καθώς ο ασθενής έχει ανάγκη από συνεχή και συστηματική παρακολούθηση.
